Miền nhớ chè kê…

Với người quê một thuở, chè kê, cháo kê được xếp vào một trong những món ngon, tuy dân dã mà đậm đà, khó quên.

Kể cũng lạ, từ những hạt kê nhỏ xíu, chỉ bằng cái đầu tăm, lại có thể sinh ra từ những cây kê to khỏe. Những thân kê cao tới hơn một mét vững chãi, hút lấy tinh khí của đất trời, trổ bông to gấp 5,6 lần bông lúa, trĩu hạt, đong đưa trong nắng chiều. Hạt kê nhỏ như vậy song khi nấu lên lại làm thành một món ăn khoái khẩu, ăn vào là nhớ mãi.

Chè kê là món dễ làm, rẻ tiền nhưng ẩn chứa cả một nghệ thuật, bởi không phải ai cũng nấu được nồi chè ưng ý.

Tháng giêng mưa bụi, việc đồng thư thả, các bà, các chị mang vài nắm hạt kê rắc xuống những khoảng đất còn trống quanh nhà. Vài ngày sau, cây kê đã mọc lên bời bời như mạ non.

Đầu hè, khi những bông kê mềm mại màu vàng nâu nặng trĩu uốn cong cần câu là đến lúc thu hoạch. Bông kê được cắt về, phơi qua mấy nắng rồi tuốt hạt vào nong nia, sàng sảy kỹ, cho vào vại sành.

Những ngày mưa gió, hoặc vào dịp nhà có việc giỗ chạp, các bà, các mẹ xúc ra chậu một ít hạt kê, giao cho các con cháu ngồi nhặt bỏ hạt lép và những hạt cỏ lồng vực lẫn vào.

Chè kê là món dễ làm, rẻ tiền nhưng ẩn chứa cả một nghệ thuật, bởi không phải ai cũng nấu được nồi chè ưng ý. Để nấu ngon cần phải thực hiện nhiều công đoạn.

Thời gian dù có gọt mòn hết tất cả nhưng với ai đã một lần quen vị chè kê thì chẳng bao giờ phai nhạt trong miền nhớ.

Những hạt kê mẩy căng, bé li ti và tròn vo như viên trứng cá sau khi xay tróc vỏ có màu vàng đậm được cho vào rá vo sạch rồi ngâm trong nước lạnh mấy tiếng cho nở. Khi nồi nước sôi sùng sục trên bếp mới bốc từng nắm hạt kê thả vào, hạ nhỏ lửa và khuấy đều cho đến khi thấy nặng tay thì thêm chút đường hoặc mật mía rồi bắc ra.

Lúc này, hạt kê nở đều như hoa ngâu, vàng tươi và sánh mịn. Thông thường, món chè hạt kê chỉ thuần chất như thế mới giữ được nguyên vẹn vị thơm dịu đặc trưng. Nhưng cũng có khi, những người phụ nữ đảm đang còn cho thêm vào chè kê ít đậu xanh và nước gừng, nước hoa bưởi để tăng vị bùi ngậy và mùi thơm hấp dẫn. Và dù biến tấu thế nào, món chè đơn sơ, mát lành đó vẫn khiến những người nặng lòng với quê hương thổn thức mỗi lúc nhớ về.

Mùi thơm thơm của kê và đậu xanh, vị béo bùi của hạt kê chạm vào đầu lưỡi, vị ngọt lịm của đường cát, vị dẻo dẻo béo béo trộn lẫn vị giòn giòn của cháy, hòa lẫn vào nhau, sao mà ngon lạ. Thời gian dù có gọt mòn hết tất cả nhưng với ai đã một lần quen vị chè kê thì chẳng bao giờ phai nhạt trong miền nhớ.

Minh Phan